Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tình trạng khuyết tật và tử vong do bệnh Parkinson đang gia tăng nhanh hơn bất kỳ chứng rối loạn thần kinh nào khác trên thế giới. Tuy nhiên, một loại thuốc ho không kê toa giá rẻ có thể điều trị bệnh Parkinson nếu như một thử nghiệm mới giai đoạn 3 thành công.
Điều trị Parkinson hiện tại chỉ giới hạn với 2 loại thuốc
Bệnh Parkinson là một chứng rối loạn thần kinh thoái hóa với bốn triệu chứng chính:
- Run
- Cứng cơ
- Cử động chậm chạp
- Mất thăng bằng và phối hợp suy giảm
Bệnh Parkinson thường xảy ra ở đàn ông trên 50 tuổi với một số yếu tố di truyền nhất định.
Tiến sĩ Jonathan J. Rasouli là giám đốc phẫu thuật biến dạng cột sống phức tạp ở người lớn thuộc khoa Phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Đại học Staten Island, trực thuộc Northwell Health ở New York nói với The Epoch Times rằng: “Hiện vẫn chưa có cách điều trị và cũng chưa có loại thuốc nào có thể ngăn ngừa bệnh Parkinson”.
Bệnh Parkinson được cho là phát triển do các tế bào thần kinh ở một phần của vùng đặc chất đen (substantia nigra) trong não, vốn có vai trò điều khiển chuyển động. Những tế bào này tạo ra một chất dẫn truyền thần kinh thiết yếu gọi là dopamine và dừng tạo ra khi bị tổn thương hoặc bị phá hủy.
Bệnh Parkinson cũng có thể liên quan đến tổn thương đầu dây thần kinh mà tại đó sản sinh ra một chất dẫn truyền thần kinh khác gọi là norepinephrine.
Các phương pháp điều trị bệnh chỉ giới hạn ở việc kết hợp hai loại thuốc: carbidopa và levodopa. Việc điều trị Parkinson vốn tốn kém và không dễ tiếp cận ở nhiều nơi trên thế giới.
Tiến sĩ Rasouli giải thích thêm: “Hầu hết các loại thuốc trên thị trường về cơ bản có tác dụng như dopamine, giúp cải thiện các triệu chứng chính của bệnh Parkinson. Tuy nhiên những loại thuốc này có nhiều tác dụng phụ khiến cơ thể khó chịu.”
Cũng có những lựa chọn phẫu thuật.
Lựa chọn phẫu thuật “tiêu chuẩn vàng” là phẫu thuật kích thích não sâu mà trong đó bác sĩ giải phẫu thần kinh đặt các điện cực đặc biệt vào não.
Tiến sĩ Rasouli cho biết: “Mặc dù những phương pháp điều trị này giúp giảm tác dụng phụ nhưng cũng không ngăn được bệnh tiến triển. Do đó, chúng tôi ngày càng tìm kiếm nhiều phương pháp điều trị có thể ngăn chặn hoặc thậm chí đảo ngược các triệu chứng của bệnh Parkinson.”
Thuốc ho Ambroxol cho thấy những hứa hẹn trong giai đoạn 2 thử nghiệm
Nghiên cứu được công bố năm 2009 xem xét thuốc ho ambroxol điều trị một bệnh thần kinh khác gọi là bệnh Gaucher. Chứng bệnh thần kinh này khiến cơ thể thiếu một enzyme gọi là glucosebrosidase (GCase).
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ vẫn chưa cho phép sử dụng thuốc ho ambroxol theo toa hoặc không theo toa tại Hoa Kỳ vì loại thuốc này liên quan đến 10 ca trẻ sơ sinh tử vong ở Arizona hơn 10 năm trước.
Kết quả cho thấy thuốc ho ambroxol làm tăng đáng kể nồng độ enzyme GCase ở những bệnh nhân bị bệnh Gaucher.
Điều này đã thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu bệnh Parkinson.
Việc giảm nồng độ enzyme GCase liên quan đến bệnh Parkinson, vì có tới 12% người bị bệnh này sinh ra với đột biến gene liên quan đến mức enzyme quan trọng này bị thấp. Nhiều bệnh nhân không có đột biến này cũng cho thấy mức enzyme GCase thấp bất thường.
Bộ não sử dụng enzyme GCase để làm sạch các protein độc hại, như alpha-synuclease vốn là một dấu hiệu sinh học của bệnh Parkinson.
Nếu thuốc ho ambroxol làm tăng hoạt động của GCase thì liệu có chữa được bệnh Parkinson?
Một thử nghiệm trên người ở giai đoạn 2 cho thấy thuốc ho ambroxol an toàn với liều lượng đủ cao để vượt qua rào cản máu não và làm tăng nồng độ enzyme GCase khoảng 35%.
Một nghiên cứu được công bố vào năm 2020 cũng cho thấy thuốc ho ambroxol cũng làm giảm nồng độ alpha-synuclein của bệnh nhân Parkinson và có khả năng cải thiện các triệu chứng vận động.
Tiến sĩ Rasouli nhận thấy nghiên cứu về thuốc ho ambroxol rất “thú vị”.
“Nghiên cứu đã chứng minh rằng thuốc ho ambroxol vốn có khả năng kích hoạt các enzyme bảo vệ chống lại bệnh Parkinson có thể đi từ dạ dày đến não một cách an toàn và không có tác dụng phụ lớn. Đây là điều mà chúng ta gọi là thử nghiệm ‘chứng minh khái niệm’.
“Hiện tại các nghiên cứu lâm sàng lớn hơn đang được bắt đầu trong năm nay để xem liệu thuốc ho ambroxol có thực sự có tác dụng ngăn chặn bệnh Parkinson hay không,” tiến sĩ Rasouli nói thêm.
Thử nghiệm giai đoạn 3 bắt đầu vào năm nay tại Anh.
Thử nghiệm sẽ được tiến hành với sự hợp tác của tổ chức từ thiện Anh quốc Cure Parkinson, Viện Van Andel là một cơ sở nghiên cứu có trụ sở tại Michigan và Quỹ từ thiện John Black.
Các nhà nghiên cứu sẽ tuyển 330 bệnh nhân bị bệnh Parkinson và theo dõi tại 10 đến 12 địa điểm ở Anh.
Họ sẽ chấp nhận những bệnh nhân Parkinson có đột biến gene GBA-1 vốn là yếu tố nguy cơ di truyền thường thấy nhất đối với bệnh Parkinson và cả những bệnh nhân không có yếu tố nguy cơ này.
Mỗi bệnh nhân tham gia sẽ được chích thuốc ho ambroxol hoặc giả dược (placebo) trong giai đoạn thử nghiệm.
“Đây sẽ là lần đầu tiên một loại thuốc được áp dụng đặc biệt nhắm vào nguyên nhân di truyền của bệnh Parkinson đạt đến mức thử nghiệm này”, giáo sư Anthony Schapira tại Viện Thần kinh học Luân Đôn phát biểu.
Các cách làm giảm các triệu chứng Parkinson tại nhà
Một nghiên cứu năm 2012 đã xem xét các loại bài tập khác nhau và thấy rằng Thái cực quyền cải thiện đáng kể khả năng cân bằng và ổn định ở những người bị bệnh Parkinson ở mức trung bình.
Nghiên cứu cho thấy việc xoa bóp có thể giúp giảm độ cứng và cứng cơ thường thấy ở bệnh Parkinson. Các phát hiện cho thấy liệu pháp xoa bóp có “hiệu quả tích cực trong việc giảm run tư thế và run lúc nghỉ” đối với bệnh nhân Parkinson lâu năm.
Xoa bóp tuy có hiệu quả tạm thời làm giảm cứng cơ trong quá trình điều trị nhưng không đem lại hiệu quả lâu dài.
Tuy nhiên, xoa bóp cũng làm tăng cảm giác thư giãn, giúp xác định và tìm cách giảm nhẹ những căng thẳng bên trong cơ thể. Tình trạng căng thẳng có thể làm cho các triệu chứng Parkinson trở nên tồi tệ hơn nên việc kiểm soát căng thẳng là rất quan trọng.
Một tổng quan hệ thống của các nghiên cứu cho thấy việc châm cứu chữa bệnh parkinson có thể có hiệu quả lâm sàng và an toàn.
Các tác giả đánh giá nhận định: “Việc châm cứu có thể góp phần phục hồi từ những tổn thương chức năng sau tổn thương não bằng cách khuyến khích tế bào gốc thần kinh sinh sôi và hoạt động tích cực trong chấn thương giai đoạn đầu.”
Có bằng chứng rõ ràng rằng việc uống một số vitamin nhất định có thể làm giảm nguy cơ bị bệnh Parkinson.
Theo các tác giả nghiên cứu, một giả thuyết về nguyên nhân gây bệnh Parkinson là tổn thương tế bào não từ một phản ứng hóa học gọi là oxy hóa.
Các nhà nghiên cứu kết luận: “Vì vitamin C, E và carotenoid ngăn ngừa tổn thương do oxy hóa nên có thể làm giảm nguy cơ phát triển [bệnh Parkinson]”.
Tác giả Công Thành biên dịch/ The Epoch Times
