Thứ Tư, 18 tháng 4, 2018

Để tưởng nhớ một người bạn tù đã ra đi



Bói đây MỘT TÙ NHÂN SỜ MU RÙA
Nhng năm gn đây, báo chí trong và ngoài nước thường xuyên đ cp đến hin tượng, mà, theo “Bin Chng Pháp” ca Mac-Lenin, thì không bao gi có th xãy ra trong “thế gii Cng Sn” được! Trong mt chế đ theo ch nghĩa “vô thn”, lúc mi ni lên đã ch trương phá chùa, đp miếu, nhà th biến thành nơi cha lương thc…! Người Cng Sn không tin có Pht, Chúa, Thn thánh gì c sut mt thi gian dài my mươi năm… Cho đến mt ngày, chính nhng “đng viên” quỳ gi cúng bái, đt vàng m, tin phong thy, sùng bái nhng phù thy gi là “nhà ngoi cm”; thì người ta mi cht hiu ra!
Tôi còn nh k nim lúc còn tù trong các tri tp trung t Nam ra Bc Vit Nam. K nim v mt “Nhà Ngoi Cm” rt ư là li hi đã cùng vi tôi “rong chơi” t hết tri tù ny đến tri t khác vi hàng bao nhiêu chuyn v “t vi. Tướng s” Ông bn già “Thy Bói” ca tôi, vì say mê “bc qu, chm lá s” mà phi b cùm, b trut phn ăn… Nhưng cũng t trong nơi cùm gông đó, anh ta cũng có thi được cưng chiu, ăn no đ “nói dc”!

Anh l
n hơn tôi chng năm sáu tui, người to con, không cao lm nhưng b v. Lúc sau ny không có đ thc ăn nuôi cơ th, có lúc anh m như b xương biết đi, hai mt li ra, mi ln xin được bi thuc lào, rít lên mt hơi là ng b xung sàn giãy đành đch… Xut thân là mt SQ Phòng 7 Đơn v 101, làm vic ti BTTM, ăn nói lưu loát, ming “có quai có xách”! Tên cúng cơm là Đoàn Thế Lc.

Anh n
i tiếng ngay nhng ngày đu vào tù. Chúng tôi thường xuyên bu chung quanh anh, ch c gi đng h đ xin anh nói cho mt vài điu.. Có lúc năn nĩ anh xem h t vi sao hn ca chính mình ri đến v con bên ngoài ra sao. Thù lao cho anh là nhng điếu thuc lúc còn trong Nam, nhng bi thuc lào hay là mt vài cc đường, mt vài khúc khoai mì lúc đã Bc Kỳ - Hoàng Liên Sơn – Lao Cay – Yên Bái – Vĩnh Phú…

Đoàn Th
ế Lc “qung cáo” cho mình rng: Hi còn “huy hoàng”, anh ta thường xuyên xem t vi cho các ông bà Tướng Tá trong B TTM. Ngh xem t vi ca anh không biết ra sao, nhưng ăn nói rt lưu loát, đâu ra đó, hp dn, to nim tin cho người đi din. Dĩ nhiên là lúc còn trong tù, anh nói quá kh cho tng “tù nhân” đu nghe rt…hay, rt đúng. Nhưng v tương lai thì ai mà biết được!

Chúng tôi
vi nhau trong Nam cho đến năm 1977, lúc đó là mùa hè ti tri tù Long Giao. Anh Lc và tôi ăn cơm chung, ng cnh sát nhau. Hôm đó nhm vào rm tháng Năm, tôi không nh ngày Dương Lch. Anh va ăn trưa vi tôi va nói:

- Ba hôm n
a là mình huy hoàng!

Tôi ng
c nhiên nhìn anh nói vn:

- Đ
ng nói là được th v gp v con, ri M nó đưa máy bay rước ti mình như anh tng nói nha!

Anh t
tn cười, cm khúc c mì đưa vào ming, va nhai va nói:

- Còn h
ơn vic th v na, ti mình s xung tàu ra khơi.

- V
a thôi cha! Tnh li đi, anh ly đâu ra cái tin tri đánh đó?

- Tao b
m t vi ca tao và ca my, hai s cùng có “mã khc khách” và tương hi trong ba ngày na. Tao thy mình được xe đưa đến NewPort (Tân Cng), sau đó xung tàu.

- R
i sao? Chúng đưa cho Hà Bá nhai phi không?

- Tao nghĩ chúng s
đưa ti mình ra Hm Đi 7 đ trao đi!

Tôi tr
n mt nt anh:

- Thôi đi! Đ
ng có mơ, anh b bnh hoang tưởng ri.

Anh c
ười phân bua:

- Không tin thì ba ngày n
a mày s thy, chng đó phi ly tao mi nói tiếp!

Mà qu
tht, bui sáng ngày th ba như anh nói, chúng tôi có lnh nhà ch, không đi “lao đng” bên ngoài. Lúc 7:30 sáng, bn xe sơn màu xanh bt bùng chy vào đu sân tp hp. Sau đó là lnh tp trung ngoài sân nghe lnh. Ln ny là Cán B th d “lên lp”. Sau mt hi nói v chính sách khoan hng và nhân đo ca Đng, ông ta ra lnh mi người đem hết đ đc cá nhân ra sp hàng ch “Tng v sinh”!

Thì ra m
y xe bt bùng đó là nhng xe hp hơi. Tt c áo qun và chăn mn tng cá nhân dược cho vào cp xe. Tiếng máy n, tiếng hơi xì khè khè, tiếng thì thm bàn tán…! Lúc ch đến phiên mình, anh Lc khu tôi và my bn ngi gn nói nh:

- Hôm nay t
ng v sinh đ chuyn chúng mình đi – Hãy vui lên, tt!

Tôi nh
ba hôm trước anh đã nói câu ny nên bán tín bán nghi. Nhưng tôi vn phn đi ý nghĩ hoang tưởng ca anh:

- Thôi cha n
i, đng có tuyên truyn. Lo gi sc khe mà chng vi thi gian tù đi.

S
dĩ tôi không tin li anh ta vì trước đó my tháng, trong gi “hc tp”, mt B Đi nói vi chúng tôi: “Các anh c tin li tôi nói, chng nào nhà nước gi tên các anh đ th v mà các anh không thy vui mng na; đó mi đúng thi gian “hc tp” tt!”. tù đến khi không còn cm thy vui khi được tư do, có nghĩa là con người ca ta thành chai đá, thành vô cm ri. Như vy còn gì hy vng được v

Nh
ưng sau cơm chiu, mi vic li bt đu “ng” vi “qu” t vi. Người đu tiên được gi xách theo “hành trang” là tôi, đến tiếp theo mt vài chc người na mi đến tên anh Lc. Tt c xếp hàng, c ba chc mng, ngi sau mt chiếc xe Motolova màu xanh lá cây. Anh Lc c lết đến gn bên tôi cao ging:

- M
y thy chưa! Tao nói như thn mà! Tí na mình s ra Tân Cng và xung tàu…

Tôi ti
ếp:

- Ra H
m Đi 7 ăn hamburger!

Anh ta c
ười nham nh:

- Nh
qua bên M ti mình phi chung vi nhau đ mai kia mt n giúp đ nhau. Mà ri h s đưa v con mình qua. H đã ct cư xá Sĩ Quan cho mình ri. Nh phi gn nhau…!

Xe ch
tù cũng ra đến Tân Cng. Tt c xung xe tay xách nách mang lĩnh cà lĩnh knh nào lon guigo, nào đàn guitar t chế. Có anh còn bê theo mt con gà mái đ mp ú ù. Con gà v anh ta t Bình Gi thăm nuôi. Anh nht nó bên giường, chia khu phn cho gà, gà đn ơn bng cách đ trng cho anh xơi!

L
n lượt ri cũng xung tàu, xung tn đáy tàu, ngi sp lp trên nhng rác và bi xi măng. Ngi sát nách nhau, không có ch ngã lưng. Lòng tàu cao và phía trên ch cha mt l nh thông hơi. Hai gi đu tiên có my thng ngp th, mùi xi măng và bi bay chui vào mũi… Ch có mt giây thng t trên cái l nh thòng xung mt thùng đ cha phân, nước tiu. Cũng cái giây đó thòng xung hàng ngày nhng lương khô Trung Cng cho cái đám người mà theo như ông Thy Bói, Nhà Ngoi Cm Đoàn Thế Lc là: Sp tr thành nhng giá tr trao đi vi M… Đang nght th và sp chết!

Anh ng
i bên tôi không mt tiếng nói sut t khi thy ánh sáng tròn ca mt l trên trn tàu ri xung, C sáng thì ch phía bên trái hông tàu, chiu thì đi qua hông phi. Như thế có nghĩa là chúng tôi “được” ch ra Min Bc Xã Hi Chũ Nghĩa” đ… Lưu đày!

Anh L
c bm t vi, biết được ngày gi di chuyn, biết được “thiên cơ” trong muôn vàn “duyên nghip”. Nhưng vì quá ch quan suy din theo tin thi s đng chuyn chuyn ming nhau trong tù, nên anh phê phán “bn tin” t vi theo ý mình! Tôi phc tài bm s t vi ca anh. Có nhng vic anh đoán trúng phc cho nhng người ngoài, nhưng bn thân anh thì không đoán được.

* * *


Ra B
c mt thi gian “treo chén” anh li ra chiêu xem t vi. Anh nói vi tôi là bình sanh anh ch mê hc xem t v vì theo anh, nó là mt môn khoa hc, rõ ràng, mch lc và… chính xác! Vi tài ăn nói vui v, ci m và hòa đng, anh được anh em tù cùng cnh ng “nuôi”; nht là nhng anh thường được gia đình gi quà, hay có người v thương yêu, băng tàu la vượt rng t Nam ra Bc thăm nuôi!

Anh xem t
vi ni tiếng, ni tiếng đến tai Cán B Tri Giam bi mt anh tù làm Anten (Báo cáo viên) nm bên kia dãy sàn ng. Anh được “mi” lên ngi làm bn t kim và sau đó b “cùm hai chân” mt tun l v cái ti gieo rc mê tín d đoan, làm cho tri sinh không an tâm tin tưởng Đng và Nhà Nước.

Có đi
u l là, sau mt tun l nm cùm, con người anh li khác hn. Anh “b” liên tiếp, hết Trưởng Tri đến Cán B Giáo Dc, Cán B Qun Giáo… ln lượt “mi” xơi nước trà hút thuc lá. Có hôm anh đi t sáng đến ti mt mi bò v ch ng, bê theo mt xách, trong đng chng hai ký c mì lut. Anh dng đu chúng tôi dy đãi c mì và gi bng cười:

- Hôm nay đ
ược “chén” mt ba no!

Tôi ch
n đu:

- Anh khai ngay, t
ngày b cùm ra đến gi, luôn được Cán B “chiếu c”, có phi đang bán đng anh em đ được no, được v sm phi không?

- L
i nói by, im cái ming thi mày đi! Nói nh cho ti my nghe, đng có hc đi hc li, l ti anten nó báo cáo thì…

Chúng tôi bao quanh l
y anh, tay thì bc c mì, tai vnh ra, ming thì nhai… Anh chm rãi:

- Tao xem t
vi cho bn chúng!

- Tr
i! Tht không? Ti nó nht anh, cùm anh vì cái ti xem bói toán. Mà bây gi li nh anh xem t vi cho chúng là sao?

Anh kéo
ng thuc lào trên vách xung, ly cây chc vào nõ, vê mt bi thuc… Ri thong th theo tiên ông… Mt lúc sau, cm thy hết phê, anh chm chm “khai”:

- Hôm tao b
cùm, nm trên sàn xi măng lnh quá, tao nghĩ là s chết vì b lnh lưng và đói. My con gián c đến nhâm nhi ngón chân ca tao. Vách bên kia là mt ông cha đang b cùm, hình như là Cha Song mi va chuyn v t tri Cng Tri. Cha hay hát thánh ca và đc kinh. Hình như ông không s gì, k c b cùm t các tri ny dến tri khác. Tao nm như thế được hai hôm thì có mt thng Áo Vàng bước vào nhìn tao. Hn có v bun, tr măng. Tao bèn lên tiếng: “ Chào cán b! Ông đang có chuyn bun phin gia đình. Ông mi va mt ca!” Bò Vàng ngc nhiên nhìn tao, đến sát bên hi tao: “Sao anh biết tôi b mt ca?” Tao nói: “Thì nếu Cán B có mt thì tôi s nói tiếp còn không thì thôi. Nhưng Cán B tui con gì, sanh ngày gi gì thì tôi mi nói đúng được!” Hn nhìn trước ngó sau ri k tai nói nh vi tao. Tao nghĩ, trong chn lao tù, ch tn cùng là nơi cùm gôm xing xích mà nó còn s có người rình nghe na thì hết ý.

Tôi nóng ru
t thúc:

- Nói ng
n gn thôi cha! Ri sao?

V
n ra v quan trng, móc trong túi ra mt cc thuc lào to, nhìn mi người cười:

- Hút đi! thu
c hng nht Hi Phòng đó! Cán B Trc Tri thưởng cho tao hi chiu… Thng nhi con “thành tht khai báo” vi tao là nó va mt chiếc xe đp xn mua dưới ph Yên Bái, đp v đến bến phà Âu Lâu thì b mt lúc nó dng xe vào quán ăn tô bún riêu. Tao hi tui và ngày gi sanh ri nói vi nó là hãy v tìm cách nhà nó bn cây s v hướng Đông s ly li được. Nó lt đt chy đi không kp nói gì thêm. Sau khi tao hết b cùm, v lán thì my vi thng Chánh Rui dìu tao thê thm, tưởng không gượng giy được. Ai ng chiu hôm sau Cán B Tri xung gi tao lên phòng làm vic. Tao tưởng li b cùm na v cái ti tuyên truyn mê tín vi cán b nhà nước!

Nói đ
ến đây, anh Lc li làm mt bi thuc lào “câu gi”! Mt đám bu quanh la lên nóng rut:

- Hút l
lên, khai mau! Còn đi ng mai cuc đt!

- …Cha cán b
tri mi tao ngi, rót nước trà đm, rút thuc lá mi tao ch không phi mi thuc lào. Tao ngc nhiên đng như tri trng. Hn ta cười mi mt ln na. Hn nói: “Anh tài tht, Cán B Văn đã tìm được chiếc xe đp theo hướng anh ch và đã bt được tên trm ly cp chiếc xe đp.” Tao mng quá, nghĩ là mình “chó táp phi rui”, bèn đng đnh ngi xung ra cái điu tài thánh! Thế là t ba đó tao liên tc được chiếu c, hết thng ny đến thng khác “lãnh” lên xem t vi” thay vì đi cuc dt vi ti my! Bây gi thì ti nó tin tưởng tao còn hơn cha m nó…

Th
ng Chánh Rui cười nham nh:

- Anh L
c! Hôm sau có gì anh b vào bc đem v cho ti em ăn vi nha! Coi b anh mp ra và đp trai…

- M
y ch được cái nnh.

Anh L
c t đó cho đến ngày v Nam luôn là mt ông thy bói t vi có hng ca tù và là Thy ca bn Bò Vàng. Nhưng khi được th v, anh tiếp tc cái ngh “s mu rùa” không phi d. anh mướn mt xe xích lô, hàng ngày đp ra đường kiếm khách. Nếu có khách gi là anh có “mi t vi”! Trong lúc đp xe, người ngi trên xe được gi ý v tướng s, tiếp theo là bm qu. Nếu “khách” l khoái thì c hai cùng dng li đâu đó đ “Xem cho k”. Cui cùng thì khách “h hi phn khi tr tin xe ln tin “thy”!

Năm 1984, tôi t
vùng kinh tế mi Đng Nai dn v lên Sài Gòn thăm gia đình ba má, tôi gp anh đang khnh khng trên chiếc xích lô không khách góc dường Bà Ht và Nguyn Duy Dương. Mng quá, chúng tôi vào quán ung nước nói chuyn tránh nng trưa.. Anh nhìn v tôi và nói: “Ch đng đ nó vượt biên mt mình, không được đâu. S có ngày c gia đình qua M bng máy bay…!” Tôi cười nhìn anh chế diu: “ Ging như cái tin anh nói xung tàu ra Hm Đi 7 năm nào ch gì!” Anh cười: “ Thì đ xem!”

Anh đã nói đúng khi chúng tôi lên máy bay qua Hoa Kỳ, không nh
ng ch gia đình tôi mà còn c tp th nhng gia đình là tù nhân chính tr sut bao nhiêu năm t Nam ra Bc. Anh đã nói đúng nhiu vic, nhưng chính anh không th nào bm trúng lá s ca chính anh khi anh nm trên giường bnh vì bnh gan, kết qu ca nhng năm anh hay “ăn by” trong tri tù.

Anh n
m xung Nam California sau khi đưa hết v và by con ca anh đnh cư trên x t do. T ngày biết mình b bnh dến khi nhm mt, anh vn “s mu rùa” cho nhng thng bn tù thnh thong đến thăm anh trên giường bnh, trong nhà thương hay nhng ngày cui cùng mt Apartment trên trường Flower Garden Grove. Mt ông “thy bói”, mt “nhà ngoi cm”, mt thy “s mu rùa” vn xut thân t đơn v n danh 101, mt tù nhân đáng nh đã vĩnh vin ra đi.

letamanh (bài do bạn Mậu Trần giới thiệu)