Vào ngày 21 tháng tám tới đây nhật thực toàn phần (total solar elipse)
sẽ xẩy ra trên toàn nước Mỹ lần đầu tiên sau nhiều thập niên.
Dưới đây là tất cả những gì bạn cẩn biết về sự kiện
thiên văn nổi bật và hiếm có này
Nhật thưc toàn phần là gì?
Nhật thực toàn phần (total solar eclipse) xẩy ra khi mà mặt trăng di
chuyển giữa mặt trời và trái đất trong khoảng thời gian kéo dài tới khoảng ba
tiếng đồng hồ kể từ lúc bắt đầu tới
lúc cuối. Bóng che của mặt trăng sẽ làm cho bầu trời đen tối, hạ giảm nhiệt độ
trái đất và các vị sao sáng sẽ lấp lánh trên trời vào lúc ban ngày
Nhà vật lý học không gian kiêm nhiếp ảnh gia Fred
Espenak - cưu thành viên cùa NSA---cho
biết là "bạn sẽ chỉ trải nghiệm sự kiện này trong vòng vài phút nhưng bạn
sẽ có một cảm giác nổi da gà, ngoài sức tưởng tượng.
Theo ông Espenak một nhật thực toàn phần ( total solar eclipse) có thể lâu
chừng bảy phút. NASA ước tính là trong kỳ nhật thực ngày 21 này thời gian lâu
nhất mà mặt trăng che khuất hoàn toàn mặt trời ---đối với bất cứ vùng nào trên
trái đất nằm trên lộ trình của nhật thực toàn phần (path of totality)-- sẽ lâu khoảng 2 phút và 40
giây .
Tại
sao nhật thực toàn phần kỳ này lại đặc biệt
Có bốn loại nhật thực chính: một phần (partial) , toàn
phần (total), hình khuyên (annular) và
lai (hybrid). Theo NASA,các nhật thực toàn phần xẩy ra mỗi 12 tới 18
tháng trong khi nhật thực một phần--trong đó mặt trăng chỉ che một phần mặt
trời--xẫy ra thường xuyên hơn nhưng khả
năng hiển thị (visibility) thay đổi
Nhật thực toàn phần vào ngảy 21 tháng tám đặc biệt
hiếm bởi vì đây là lần đầu tiên lộ trình toàn phần (path of totality) chạy xuyên qua
lục địa Hoa kỳ từ bờ biển này sang bờ biển kia kể từ sau ngày 8 tháng 6 năm
1918. Đây cũng là lần đầu tiên nhật thực
trải rộng trên khắp lục địa và chỉ được nhìn thấy tại Hoa kỳ kể từ sau năm 1776
Espenak chia sẻ với ABC News rằng " Đây là một
sự kiện độc nhất. Đây không chỉ là một nhật thực toàn phần đặc biệt kéo dài. Đây cũng
không chỉ là một nhật thực với lộ trình toàn phần đặc biệt rộng. Mà đây còn là môt nhật thực đi xuyên qua nước Mỹ và không
qua một nước nào khác"
Những ai có thể nhìn thấy nhật thực kỳ này
Theo
NASA sẽ có hơn 300 triệu người tại Hoa kỳ có tiềm năng nhìn thấy trực tiếp nhật thực toàn phần vào ngày 21 tháng
8. Lộ trình toàn phần (path of totality) tương đối hẹp của nhật thực sẽ chạy xuyên
qua 14 tiểu bang Hoa kỳ bao gồm Oregon, Idaho, Wyoming, Montana, Nebraska, Iowa,
Kansas, Missouri, Illinois, Kentucky, Tennessee, Georgia, North Carolina and
South Carolina.
Tuy
nhiên, nhât thực một phần sẽ được
nhìn thấy từ mọi tiểu bang Hoa kỷ vào ngày 21 tháng tám. Thực ra theo NASA, mọi
người dân ở miền Bắc Hoa kỳ cũng như ở một phần Nam Mỹ, Phi châu vá Âu châu đều
sẽ nhìn thấy tối thiểu một nhật thực một phần
Bạn
phải ở đâu mới có thể nhìn thấy nhật thực toàn phần ?
Bạn phải ở trên lộ trình
toàn phần (path of totality) mới có thế quan sát được nhật thực toàn
phần. Lộ trình toàn phần vào ngày 21 tháng tám này là một dải rộng 70 mile chạy
xuyên qua nước Mỹ từ Tây sang Đông. Lộ trình bắt đầu từ Lincoln
Beach Oregon vào 9:05 sáng EDT và
chấm dứt ở Charleston South Carolina lúc 2:48 chiểu EDT. Từ đó
bóng che của mặt trăng (moon's shadow )sẽ dời nước Mỹ vào lúc 4:09 EDT (EDT=
Eastern Daylight Time)
Những thành phố tốt nhất để quan sát nhật thực toàn phần
là: Salem -Oregon,Madras -Oregon, Idaho Falls-Idaho, Jackson-Wyomimg,
Casper-Wyoming, Lincoln-Nebraska, Jefferson City-Missouri, Carbondale-Illinois,
Paducah-Kentucky, Madisonville-Tennessee, Nasville-Tennessee,
Clayton-Georgia,Columbia-South Carolina,Charleston- South Carolina
Làm sao quan sát nhật thực
Thật ra có nhiều cách an toàn để nhìn mặt trời khi có nhật thực, bao gồm những bộ lọc năng lượng mặt trời đặc biệt (special purpose solar filters) như kính nhật thực (eclipse glasses) hoặc những thiết bị nhìn mặt trời cầm tay (handheld solar viewers) đat đủ tiêu chuẩn an toàn quốc tế. Tuyệt đối không được dùng kính râm thường.
Lý do
Nếu mắt bạn bị "phơi" trước một
lượng quá lớn bức xạ tử ngoại trong một thời gian ngắn --như khi bạn nhìn nhật
thực bằng mắt trần--thì bạn có thễ bị bệnh quang viêm giác mạc (
photokeratitis) mà các triệu chứng là mắt đỏ, cảm giác như có vật lạ trong mắt
hoặc cay mắt, quá nhạy cảm với ánh sáng và nước mắt chảy ràn rụa
Trừ phi bạn phòng ngừa cẩn thận, nhìn trực tiếp mặt trời
khi có nhật thực một phần cũng có thể gây bệnh võng mạc do mặt trời (solar
retinopathy), mà hậu quả có thể là sụ tổn thượng vĩnh viễn của võng mạc (retina).
Thời gian nhìn mặt trời nhiều hay ít không quan hệ. Ngay
cả khi bạn chỉ nhìn trực tiếp mặt trời một thời gian ngắn cũng có thể làm
"phỏng" võng mạc.Sự tổn thượng mắt--bao gồm cả bệnh võng mạc do mặt trời
(solar retinopathy)--là một chấn thượng nghiêm trọng do bức xạ mặt trời gây ra
cho võng mạc --cùng với bệnh quang viêm giác mạc (photokeratitis) đều có thễ
xẩy ra khi chúng ta nhìn nhật thực và các chấn thượng này có thễ tạm thời hoặc
vĩnh viễn
