Khi con người già đi, nhiều nỗi lo về sức khỏe xuất hiện trong tâm trí. Nhưng có một nỗi lo đặc biệt thường khiến mọi người thực sự lo lắng. Tiến sĩ James Ellison, bác sĩ tâm thần lão khoa tại Jefferson Health ở Philadelphia, cho biết: “Một trong những nỗi sợ hãi lớn nhất của người cao tuổi là họ có thể mất trí nhớ và trở thành gánh nặng cho người khác.”
Loại mất trí nhớ cụ thể mà nhiều người cao tuổi lo sợ nhất được gọi là chứng mất trí nhớ, một thuật ngữ chung dùng để chỉ những tình trạng gây ra “mất trí tuệ, mất nhận thức đủ nghiêm trọng để ảnh hưởng đến chức năng hàng ngày,” Tiến Sĩ Victor Henderson, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Bệnh Alzheimer Stanford thuộc Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) tại California, cho biết.
Bệnh mất trí nhớ có thể khiến một người quên địa chỉ, không nhớ lý do tại sao họ đang làm một việc vặt nào đó, hoặc không còn khả năng thanh toán các hóa đơn mà họ vẫn thường xuyên phải trả. Đây là một căn bệnh đáng sợ. Một số người có khuynh hướng di truyền, nhưng cũng có những thói quen lối sống được cho là có thể khiến bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Nghiên cứu cho thấy một số hành vi, thói quen hàng ngày có thể ảnh hưởng đến sức khỏe nhận thức của bạn, và cũng gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
Điều đáng cảnh báo là hầu hết những yếu tố này chưa được nghiên cứu, ít nhất là nghiên cứu đầy đủ, trong các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên. Tức là, việc tuân theo hướng dẫn dưới đây sẽ không hoàn toàn ngăn ngừa được chẩn đoán mắc bệnh mất trí nhớ, nhưng đây là những hướng dẫn có lợi cho sức khỏe tổng thể của bạn. Vì vậy, không có lý do gì để không tuân theo.
Một số thói quen và hành vi nhất định có thể khiến bạn có nguy cơ mắc bệnh mất trí nhớ cao hơn.
1. Bỏ qua tác động của thực phẩm đến sức khỏe não bộ.
Nhiều điều chúng ta nói về việc phòng ngừa chứng mất trí nhớ hoặc tối ưu hóa sức khỏe não bộ là những điều mà mọi người thường nghe thấy từ các sáng kiến về tim mạch và các sáng kiến sức khỏe khác. “Chúng tôi luôn nói rằng, những gì tốt cho tim mạch thì cũng tốt cho não bộ,” Tiến Sĩ Rudy Tanzi, Giám Đốc Trung Tâm Sức Khỏe Não Bộ McCance tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts chia sẻ.
Như phương pháp ăn Địa Trung Hải – giàu chất béo lành mạnh, thịt nạc, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau củ – tốt cho sức khỏe tim mạch, phương pháp ăn này cũng tốt cho sức khỏe não bộ và là cách ăn uống được khuyến nghị. Cũng nên áp dụng phương pháp ăn MIND, khuyến khích ngũ cốc nguyên hạt, đậu, quả mọng, rau lá xanh, cá, dầu ô liu và các thực phẩm khác được cho là có lợi cho sức khỏe não bộ. Phương pháp ăn thực vật cũng là một lựa chọn tốt cho sức khỏe não bộ.
2. Không kiểm soát các vấn đề sức khỏe khác như tiểu đường, huyết áp cao, cholesterol cao,…
Bạn không nên né tránh việc kiểm soát các tình trạng bệnh lý của mình. Một số tình trạng bệnh lý, chẳng hạn như tiểu đường, huyết áp cao và cholesterol cao là các yếu tố nguy cơ gây sa sút trí tuệ. Việc kiểm soát chặt chẽ các yếu tố nguy cơ này được chứng minh là một cách hiệu quả để giảm nguy cơ sa sút trí tuệ do sức khỏe nhận thức trong tương lai.
Điều này đặc biệt quan trọng đối với các yếu tố nguy cơ mạch máu như rung nhĩ, huyết áp cao hoặc tăng lipid máu. Việc làm như vậy sẽ bảo vệ tuần hoàn, cung cấp máu và oxy cho não, phòng ngừa sa sút trí tuệ mạch máu, xảy ra khi dòng máu lên não bị tắc nghẽn. Sa sút trí tuệ mạch máu là một dạng sa sút trí tuệ phổ biến.
3. Không ngủ đủ giấc để phục hồi năng lượng
Mọi người cần ngủ đủ giấc vì não bộ tự tái tạo trong giấc ngủ sâu và làm giảm nồng độ beta amyloid, một loại protein độc hại góp phần gây ra bệnh Alzheimer. Bạn cũng cần điều trị bất kỳ vấn đề rối loạn giấc ngủ nào đang ảnh hưởng đến giấc ngủ của mình.
Có một đại dịch ngưng thở khi ngủ không được chẩn đoán ở người cao tuổi. Và ngưng thở khi ngủ dẫn đến giấc ngủ kém chất lượng. Giấc ngủ cũng có thể bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng các loại thuốc gây ngủ, các chuyên gia cho biết. Đó là tất cả những dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn không có được giấc ngủ phục hồi cần thiết để củng cố trí nhớ và có chức năng nhận thức tối ưu nhất trong tương lai.
4. Không dành thời gian cho bạn bè và gia đình
Việc ưu tiên các kết nối xã hội cũng rất quan trọng. Chúng ta biết rằng sự cô đơn, trầm cảm và cô lập đặc biệt tiêu cực đối với sức khỏe, có ảnh hưởng đến nhận thức cũng như tỷ lệ tử vong. “Cô đơn là một đại dịch ở người cao tuổi, và tỷ lệ tử vong liên quan đến nó tương đương với hút thuốc lá vừa phải,” Ellison nói. Duy trì sự gắn kết xã hội cũng là một cách quan trọng để duy trì sự gắn kết nhận thức, dù đó là bằng cách tham gia các cuộc trò chuyện hay lắng nghe những câu chuyện từ những người thân yêu.
5. Uống quá nhiều rượu
Nhiều nghiên cứu gần đây xác nhận rượu không tốt cho sức khỏe. Nó có thể dẫn đến tổn thương gan, làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư và cũng không tốt cho sức khỏe não bộ. Nếu bạn đang gặp vấn đề về nhận thức hoặc lo lắng về trí nhớ của mình, một trong những lời khuyên đầu tiên cho bạn là hãy giảm lượng rượu. Cũng giống như toàn bộ cơ thể, gan đang lão hóa và không thể xử lý rượu bia như khi bạn 21 tuổi.
Một điều nữa về rượu bia không chỉ là nó là một chất độc trực tiếp – chúng ta ngày càng biết rằng nó làm tăng nguy cơ mắc hầu hết các bệnh ung thư – mà nó còn thực sự có thể gây rối loạn giấc ngủ.
Sau 65 tuổi, mọi người không nên uống quá một ly rượu tiêu chuẩn mỗi ngày và không quá bảy ly mỗi tuần. CDC khuyến cáo nam giới không nên uống quá hai ly mỗi ngày và nữ giới không nên uống quá một ly.
Chấn thương đầu có liên quan đến nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn, do đó việc đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp là rất quan trọng.
6. Bỏ tập thể dục
Theo Ellison, điều quan trọng là phải vừa có lối sống năng động vừa tham gia các bài tập aerobic và các hình thức tập luyện khác. Đi bộ làm việc vặt thay vì lái xe, đồng thời lên kế hoạch tham gia lớp tập luyện hoặc đạp xe là những điều tốt cho não bộ.
Ellison cho biết người lớn tuổi được khuyến nghị nên tập thể dục nhịp điệu 30 phút, năm ngày một tuần, nhưng chỉ khoảng 10% số người trên 75 tuổi đạt được mức độ hoạt động này. Thể dục là điều bạn nên ưu tiên bất kể tuổi tác và trước khi bất kỳ thay đổi nhận thức nào xảy ra.
7. Bỏ qua các triệu chứng trầm cảm
“Là một bác sĩ tâm thần, tất nhiên tôi muốn làm rõ hơn một chút về chứng trầm cảm,” Ellison nói. Mặc dù trầm cảm nặng không phổ biến ở người cao tuổi so với người trẻ tuổi, nhưng cả trầm cảm nặng và các triệu chứng trầm cảm nhẹ đều có thể làm gián đoạn những hoạt động quan trọng đối với sức khỏe nhận thức như giao tiếp xã hội, tập thể dục, tự chăm sóc bản thân và quan tâm đến việc ăn uống.
Vì vậy, điều trị trầm cảm có thể là một cách để cải thiện quá trình lão hóa nhận thức.
Hiện nay cũng có các loại thuốc điều trị bệnh được FDA phê duyệt cho dạng sa sút trí tuệ phổ biến nhất, đó là bệnh Alzheimer, đồng thời nhấn mạnh rằng điều quan trọng là phải bắt đầu sử dụng các loại thuốc này sớm trong quá trình diễn biến của bệnh.
Điều này khiến việc trao đổi với bác sĩ trở nên quan trọng nếu bạn nhận thấy mình gặp phải những vấn đề về nhận thức như thường xuyên đặt nhầm đồ vật, thay đổi trí nhớ gây ảnh hưởng đến cuộc sống hoặc gặp khó khăn trong việc giải quyết vấn đề.
Thật khó để không sợ hãi điều gì đó khi hầu hết mọi người đều có người thân mắc căn bệnh này, và họ cảm thấy như thể nguy cơ mắc bệnh trong tương lai… nằm ngoài tầm kiểm soát của mình. Nhưng những điều chúng ta đã nói đến, tất cả những thay đổi trong lối sống có thể được thực hiện tốt hơn, đều nằm trong tầm kiểm soát của mỗi người.
theo Huffpost /quinhon11
