Phương pháp Đông y, các thuốc thoa bóp không cần toa, đắp bùn, nam châm… là một trong nhiều cách trị mòn khớp không dùng thuốc.
Đông y
Các phương pháp Đông y thường dùng là dược thảo, châm cứu.
Các dược thảo (đã được nghiên cứu) cho đến nay chưa được chứng minh một cách khoa học là hiệu quả trong việc chữa đau.
Có lẽ một trong những điều làm cho hiệu quả của chúng khó được chứng minh nhất là vì thường mỗi thầy thuốc Đông y có cách gia giảm thuốc khác nhau, không có một công thức rõ ràng cho tất cả mọi người cùng dùng (và nghiên cứu). Các tác dụng này do đó khó có thể phân biệt với tác dụng placebo (thuốc giả nhưng được tin là thật). Tức là nếu tin rằng thuốc có hiệu quả thì thế nào nó cũng có hiệu quả đến một mức nào đó. Khi được dùng trong việc thử các thuốc Tây y, trong đa số các trường hợp, bao giờ các placebo cũng có hiệu quả giúp giảm đau phần nào.
Có thể nói, nếu ta càng tin thầy (dù tây hay ta), thì dù cho thuốc chỉ là placebo (cục bột mì, hay chỉ cần thầy “đụng” một cái, do đó mới có những ông bà “thầy sờ” nổi tiếng từng thời) đau nhức cũng có thể bớt không nhiều thì ít.
Châm cứu đã được nghiên cứu khá nhiều và đưa lại nhiều kết quả trái ngược nhau. Gần đây, một vài nghiên cứu được đăng trên các tạp chí Tây y cho thấy châm cứu có thể giúp ích trong việc trị viêm xương khớp. Tuy nhiên, tác dụng của nó không hơn các loại thuốc thường dùng.
Do đó, ở những người không thể uống thuốc vì bị bệnh gan, thận, bao tử… hay sợ uống thuốc, châm cứu với những người được huấn luyện thích hợp và dùng các dụng cụ thích hợp (ví dụ như dùng kim châm được vô trùng đúng cách) có thể là một chọn lựa để kết hợp với các phương pháp điều trị khác.
Các thuốc thoa bóp không cần toa
Đối với người Mỹ, thuốc xoa bóp thường được dùng là chất capsaicin. Thành phần chính của chất này là hồ tiêu nóng (hot chili pepper), nó giúp giảm đau bằng cách thúc đẩy sự phóng thích chất giảm đau của cơ thể gọi là substance P từ các một số các sợi thần kinh.
Nghiên cứu một cách khoa học (randomized, double-blind, placebo-controlled trial) của thuốc này cho thấy nó có hiệu quả hơn thuốc giả (placebo) sau khi dùng bốn lần một ngày trong vòng bốn tuần. Tuy nhiên nếu dùng bốn lần một ngày, giá tiền sẽ tương đối cao.
Người Việt Nam thường dùng các thuốc dán như Salonpas nhiều hơn. Một nghiên cứu gần đây cho thấy thuốc dán loại này có kết quả tạm thời, tuy nhiên, sau khi sử dụng liên tục trong vài tuần, tác dụng của thuốc sẽ không còn như ban đầu.
Tóm lại, khi đau, dùng vài ngày, thuốc thoa hay dán không cần toa, có thể giúp giảm đau.
Đắp bùn (Mud pack therapy)
Vẫn được dùng, thường là ở một số nước Âu Châu (ở Việt Nam hiện nay cũng có ở một vài địa điểm du lịch).
Một số nghiên cứu cho thấy nó có thể giúp giảm viêm bằng cách giảm các chất nội sinh gây tổn thương sụn và làm giảm các chất gây viêm của cơ thể (lower serum levels of prostaglandin E2 and leukotriene B4).
Nam châm (Magnet therapy – chữa bằng từ trường)
Được nhiều người sử dụng và (có lẽ vì) được quảng cáo rộng rãi. Tuy nhiên, chưa có chứng cứ khoa học về hiệu quả thực sự của phương pháp này.
Có nhiều loại vòng nam châm với các độ mạnh khác nhau, nhưng cho tới nay, chưa có bằng chứng khách quan và khoa học rằng độ mạnh nào có thể giúp giảm viêm xương khớp.
Các phương pháp khác có thể tự làm tại nhà
Có những cách rất đơn giản hầu như ai cũng có thể làm tại nhà có thể rất có ích:
-Tắm nước ấm, nhất là buổi sáng (và nhất là nếu dùng loại bồn tắm có các vòi xoáy nước –whirlpool baths) thường rất có ích trong việc làm giảm đau và cứng khớp.
-Nếu bị viêm khớp bàn tay, chỉ cần bóp một trái banh mềm hay miếng bọt biển (sponge) trong khi ngâm tay trong bồn hay chậu nước ấm cũng có thể giảm đau và cứng khớp.
-Những cách giúp làm giảm áp lực ở khớp đau, như là nếu đau tay thì mở cửa xe với cả hai bàn tay, bưng tách nước với cả bàn tay thay vì chỉ dùng ngón cái và ngón trỏ, vân vân và vân vân, tuy đơn giản nhưng rất hữu ích.
Yếu tố tâm lý
Có thể nói yếu tố tâm lý là một trong những điều quan trọng nhất trong việc chữa đau nhức. Vì trong cơ thể ta có những loại chất giảm đau rất mạnh, cũng như những chất gây đau rất mạnh.
Thường thì, khi tâm thần thoải mái, được nâng đỡ, các chất này sẽ tiết theo hướng làm cho cơ thể thoải mái lên. Ngược lại ở những người mà tâm hồn bất an, bị các bệnh lo lắng, trầm cảm… một trong các triệu chứng đầu tiên xuất hiện là đau nhức, ê ẩm. Do đó những phương pháp về tâm lý như thiền, các cách giúp giảm hoặc đương đầu hiệu quả với căng thẳng, giúp ích rất nhiều cho việc trị đau nhức.
Khi bị đau nhức, nhất là đau nhức kinh niên, bệnh nhân dễ bị trầm cảm và mặc cảm. Vì đau là một cái gì đó rất “chủ quan,” khó thể đo lường, dễ bị cho là “bệnh giả đò,” nó thường làm người xung quanh khó chịu nếu cứ phải nghe những lời rên rỉ, than thở ngày này qua ngày khác. Tuy đau có vẻ rất “chủ quan,” nhưng đó là một điều rất thực, và những cái đau, nỗi đau về tinh thần góp phần rất lớn làm tăng hoặc gây ra cái đau thể chất.
Do đó, sự thấu cảm, nâng đỡ của người chung quanh như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp trong việc tránh gây thêm hay giúp làm giảm những đau đớn về tinh thần là những điều rất bổ ích cho việc giảm đau về thể chất.
Tuy nhiên, không ai có thể thay thế được chính bản thân mỗi người trong việc chữa bệnh. Trong việc trị đau nhức, điều quan trọng nhất về mặt tâm lý là hãy tập trung vào những việc mình có thể làm (ví dụ như cố gắng hiểu người khác, sử dụng những phương cách khả thi đối với hoàn cảnh của mình) hơn là cứ than thở, tiếc nuối, chờ đợi những gì mình không thể làm.
Tìm hiểu để biết những gì mình có thể và nên làm và tập trung vào đó hơn là những chuyện bất khả thi, chính là một trong những điều quan trọng nhất giúp chữa bệnh viêm xương khớp, các chứng đau nhức, cũng như những vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần nói chung. [qd]