Nhiều
năm trước, khi vừa bắt đầu bước vào làm việc trong mảng radio, tôi đến
phòng tin để được giao nhiệm vụ trong ngày. Tôi được yêu cầu đến một
phòng khám trị bệnh hôi miệng. Tại đó tôi được kiểm tra hơi thở và phỏng
vấn bác sĩ.
Trên
đường đi tôi tự hỏi liệu đây có phải là hành vi hạ bệ tôi và liệu đó có
phải là điều khiến các đồng nghiệp không dám nói với tôi. May mắn là
tôi ổn, nhưng hôi miệng là điều quá phổ biến và chúng ta không được giúp
đỡ vì một số quan niệm sai lầm quanh bệnh này.
QUAN NIỆM: BẠN CÓ THỂ BIẾT MÌNH HÔI MIỆNG HAY KHÔNG BẰNG CÁCH THỞ VÀO BÀN TAY ÚP LẠI TRÊN MIỆNG
Vấn
đề của phương pháp này là thở vào tay không đẩy hơi thở từ phần cuống
họng ra giống như khi bạn nói chuyện. Vì thế, khi thở vào tay, bạn có
thể đã không thở ra một số mùi do khí sinh ra từ sau lưỡi tạo ra, địa
điểm chính gây ra hôi miệng.
Bác sĩ có ba phương pháp để kiểm tra hôi miệng.
Họ
có thể tự kiểm tra bằng cách ngửi một trong những thứ sau: hơi thở của
bệnh nhân ở khoảng cách chỉ cách mũi bác sĩ 5cm, các chất thu được từ
việc dùng một muỗng nhỏ nạo suốt dọc bề mặt lưỡi, chất đọng trên chỉ tơ
nha khoa đã được dùng để cọ răng, hoặc một đĩa petri (loại đĩa dùng
trong phòng thí nghiệm) có nước bọt bệnh nhân bỏ trong lồng nhiệt độ 37
độ C trong 5 phút.
Cũng
có một số máy nhỏ có thể phát hiện ra một số loại khí, nhưng giới hạn
là các phương pháp chỉ kiểm tra được một số loại khí mà không phát hiện
ra các loại khác.
Cuối
cùng là dựa vào "sắc ký khí" - một kỹ thuật phân tách hỗn hợp phức tạp
nhiều loại khí - để đo hàm lượng sulphur trong không khí, nhưng đòi hỏi
các thiết bị y tế đặc biệt mà không phải phòng khám nào cũng có.
Không
phải ai nghĩ mình hôi miệng cũng thực sự bị hôi miệng. Họ nhìn nhận sai
khi thấy người khác bước lùi lại hoặc quay đi khi, trong khi trên thực
tế thì đó không phải là cách mọi người thường phản ứng với bệnh hôi
miệng. Một nghiên cứu chỉ ra chỉ có 27% mọi người làm vậy.
Người
ta chưa thống nhất được với nhau là có bao nhiêu phần trăm dân số thực
sự bị mắc bệnh hôi miệng, tỷ lệ này ở những nơi khác nhau là khá nhau,
có thể chiếm từ 22% đến 50%.
QUAN NIỆM: NẾU BẠN HÔI MIỆNG, CÓ THỂ BẠN BỊ BỆNH GÌ ĐÓ
Đa
số hơi thở khó chịu bắt nguồn từ hợp chất sulphur dễ bay hơi, loại khí
có mùi hôi đặc trưng. Hyrdogen sulphide, với mùi đặc trưng là trứng
thối, là một trong những thủ phạm chính, nhưng tệ hơn là một chất có tên
ethyl mercaptan, thường được mô tả là có mùi như bắp cải thối rữa. Đó
là hợp chất khiến nước tiểu của một số người trở nên có mùi khó chịu sau
khi họ ăn măng tây.
Các
hợp chất này thải ra khi thức ăn và vi khuẩn cùng tích trữ trên những
rãnh ở mặt sau lưỡi. Tin tốt là sự khó chịu này là tạm thời, như khi ăn
phải tỏi hoặc hành sống, uống cafe hay hút thuốc. Nhưng trong 3/4 số ca
lại là do vấn đề răng miệng đi kèm với hơi thở khó chịu. Bệnh nhân có
thể bị sưng nướu răng, đau nướu hoặc bị nhiễm trùng, hoặc bị có mùi vì
mảng bám trên lưỡi.
Đúng
là có một số trường hợp hơi thở khó chịu sinh ra vì một bệnh ở cơ quan
khác trên cơ thể như tai, mũi, cổ họng, thận, phổi hoặc cổ họng, nhưng
khi các bộ phận này có bệnh, hiếm khi nào hôi miệng là dấu hiệu duy
nhất.
QUAN NIỆM: SÚC MIỆNG LUÔN GIÚP LOẠI BỎ HÔI MIỆNG
Điều
đầu tiên rất nhiều người làm khi nghi ngờ bản thân bị hôi miệng là đi
súc miệng. Hương bạc hà hay đinh hương tất nhiên có thể che giấu đi mùi
hôi trong thời gian ngắn, và rất nhiều chất trong nước súc miệng có chất
khử trùng. Ý tưởng là loại bỏ vi khuẩn dẫn đến hợp chất có mùi hôi.
Trong thời gian ngắn thì hành động này có tác dụng. Nhưng vẫn còn một số
tranh cãi về cồn trong nước súc miệng và liệu nó có gây mất nước trầm
trọng hay không. Vì miệng khô cũng có thể khiến hơi thở khó chịu.
Uống nhiều nước mỗi ngày có thể có tác dụng, bằng cách súc miệng sạch thức ăn và tránh để miệng bị khô.
Cơ
quan nghiên cứu sức khỏe của Anh tên Cochrane đang tổng hợp các bài
nghiên cứu về chống hơi thở khó chịu. Trong phần tổng hợp của họ vào năm
2008 về việc súc miệng, 5 thử nghiệm tốt nhất cho thấy nếu chúng có
chứa các chất kháng khuẩn như chlorhexidine và cetylpyridinium chloride,
chlorine dioxide hoặc kẽm, chúng có thể làm giảm hơi thở khó chịu ở mức
nào đó. Nhưng các tác giả kêu gọi tiến hành thêm nhiều thử nghiệm nữa.
Hy vọng trong năm tới nghiên cứu tổng kết có thể cho nhiều thông tin hơn
về nước súc miệng nên dùng.
Một
cách khác là cạo lưỡi bạn sạch bằng một thiết bị làm sạch lưỡi. Phương
pháp này đang được Cochrane đánh giá trong phần tổng kết mới nhất. Báo
cáo mới đây của họ cho biết có hai thử nghiệm nhỏ đang xem xét phương
pháp này. Các thử nghiệm cho thấy cách này có hiệu quả, nhưng hiệu ứng
không kéo dài. Chúng chỉ làm rõ nguy cơ làm tổn thương lưỡi vì nhấn quá
mạnh. Nên chú ý rằng nếu bạn muốn sử dụng bàn chải để làm sạch lưỡi, hãy
nhớ sử dụng bàn chải mềm.
QUAN NIỆM: CÓ VI KHUẨN TRONG MIỆNG LÀ KHÔNG TỐT
Mỗi
cá thể người đều có một quần thể 100-200 vi sinh vật trong miệng. Vì ta
cần phải tôn trọng các vi sinh vật trong cơ thể người và vai trò tích
cực của hàng triệu vi khuẩn hiện diện trong cơ thể ta, thay vì tìm cách
loại bỏ tất cả vi khuẩn khỏi miệng, các nhà khoa học đang cố tìm cách để
tìm ra một hợp chất phù hợp, tấn công đúng loại vi khuẩn và loại bỏ
chúng hoặc sử dụng các probiotic để khuyến khích phát triển một số loại
vi khuẩn khác trong miệng.
Giai
đoạn một và hai của nghiên cứu đã tiến hành giết loại vi khuẩn gây sâu
răng. Hợp chất được thử nghiệm là một dung dịch dạng keo được ứng dụng
trong một phòng khám nha khoa; sắp tới nó sẽ được thử nghiệm ở dạng chất
phủ ngoài, vẫn là được thử trong phòng khám, nhưng được bọc trong các
miếng băng mà bệnh nhân có thể mang về và tự đắp lên răng để tiếp tục
điều trị. Điều này mở ra khả năng sử dụng phương pháp tương tự trong
tương lai để tấn công chính xác các loại vi khuẩn gây hôi miệng.
Hiện
việc thử nghiệm vẫn đang trong giai đoạn sơ khởi, vì thế lời khuyên của
bác sĩ là hãy đánh răng và xỉa răng cẩn thận, uống nhiều nước, không
hút thuốc, ăn uống cân bằng và đi khám nha sĩ khi bị hôi miệng để phát
hiện xem liệu bạn có những dấu hiệu cho thấy bị bệnh về nướu răng hay
không.
Claudia Hammond/baomai